15 TÜR DÜŞÜNME VE NASIL ÇALIŞTIKLARI - ARTE - 2024

Türleri insan düşünme vardır her bireyin spesifik bilişsel yetenekleri bir dizi olmasına rağmen, tüm insanlar için ortak. Diğer bir deyişle, her kişi farklı muhakeme süreçlerini benimseyip geliştirebilir. Örneğin; geliştirmemiş olsalar bile, tüm insanlar sorgulayıcı düşünceyi öğrenebilir.

Düşünme şekli doğuştan değildir, aksine gelişir. Bireylerin kişisel ve bilişsel özelliklerinin bir veya daha fazla özel düşünme türü için bir tercihi motive etmesine rağmen, insanlar her türlü akıl yürütmeyi geliştirebilir ve uygulayabilir.

Geleneksel bir şekilde düşünme, belirli ve sınırlandırılmış bir etkinlik olarak yorumlansa da, bu süreç tek anlamlı değildir. Diğer bir deyişle, düşünme ve muhakeme süreçlerini yürütmenin tek bir yolu yoktur.

Aslında, düşünceyi çalıştırmanın birden çok özel yolu tanımlanmıştır. Bu nedenle günümüzde insanın farklı düşünme biçimleri sunabileceği fikri desteklenmektedir.

Öte yandan, her bir düşünce türünün belirli görevleri yerine getirmede daha etkili olduğu unutulmamalıdır. Bazı bilişsel aktiviteler, birden fazla düşünce türünden daha fazla fayda sağlayabilir.

Bu nedenle, farklı düşünme türlerini bilmek ve geliştirmek önemlidir. Bu gerçek, kişinin bilişsel yeteneklerinden tam anlamıyla yararlanmayı ve farklı problemler için farklı yetenekler geliştirmeyi mümkün kılar.

Psikolojide insan düşüncesi türleri

1- Tümdengelimli düşünme

Tümdengelimli akıl yürütme, bir sonucun bir dizi öncülden çıkarılmasına izin veren düşünme türüdür. Diğer bir deyişle, "genel" den başlayıp "özel" e ulaşan zihinsel bir süreçtir.

Bu tür düşünme, şeylerin nedeni ve kökenine odaklanır. Sonuçlara ve olası çözümlere ulaşabilmek için problemin yönlerinin ayrıntılı bir analizini gerektirir.

Günlük olarak yaygın olarak kullanılan bir muhakeme sürecidir. İnsanlar sonuca varmak için günlük öğeleri ve durumları analiz eder.

Örneğin, birisi eve gelir ve eşinin orada olmadığını görürse, bir yere gitmiş olmalarına neden olabilir.

O zaman kişi anahtarların veya eşinin ceketinin genellikle onları sakladıkları yerlerde olup olmadığını görmeye gidebilir. Bu unsurların eksik olduğunu söylerseniz, tümdengelimli düşünme yoluyla bu sonuca vararak onun gittiğini düşünmek için daha fazla kanıta sahip olacaksınız.

Günlük işlevselliğinin yanı sıra, tümdengelimli düşünme, bilimsel süreçlerin gelişimi için hayati önem taşır. Bu temelde tümdengelimli muhakemeye dayanır: test edilecek hipotezler geliştirmek için ilgili faktörleri analiz eder.

2- eleştirel düşünme

Eleştirel düşünme, şeyleri temsil etmeye çalışan bilginin nasıl organize edildiğini analiz etmeye, anlamaya ve değerlendirmeye dayanan zihinsel bir süreçtir.

Bilginin en makul ve haklı sonuca etkili bir şekilde ulaşmak için kullanıldığı, oldukça pratik bir düşünce olarak kataloglanmıştır.

Dolayısıyla eleştirel düşünme, fikirleri somut sonuçlara götürmek için analitik olarak değerlendirir. Bu sonuçlar, bireyin ahlakına, değerlerine ve kişisel ilkelerine dayanmaktadır.

Böylece, bu tür bir düşünme yoluyla, bilişsel kapasite bireyin kişilik özellikleriyle birleştirilir. Dolayısıyla sadece bir düşünme biçimini değil, aynı zamanda bir varoluş biçimini de tanımlar.

Eleştirel düşüncenin benimsenmesi, onları daha sezgisel ve analitik hale getirerek belirli gerçeklere dayalı iyi ve akıllıca kararlar almalarına izin verdiği için kişinin işlevselliği üzerinde doğrudan etkilere sahiptir.

3- Endüktif düşünme

Tümevarımsal akıl yürütme, tümevarımlı düşünceye zıt bir düşünme biçimini tanımlar. Bu nedenle, bu akıl yürütme tarzı, genel hakkında açıklama aramakla karakterize edilir.

Büyük ölçekli sonuçlar elde etmek için spesifik bir parçası. Uzak durumları benzer kılmak için arar ve bu şekilde durumları genelleştirir ancak bir doğrulamaya ulaşmadan.

Bu nedenle, tümevarımsal akıl yürütmenin amacı, argümanların olasılığını ölçmemize izin veren testlerin yanı sıra güçlü tümevarımsal argümanlar oluşturmak için kuralları incelemekten ibarettir.

4- Analitik düşünme

Analitik düşünme, bilgiyi analiz etmek, parçalamak, ayırmak ve analiz etmekle ilgilidir. Düzenli olmakla karakterizedir, yani izlenecek rasyonel bir sıra sunar: genelden özele gider.

Bu şekilde, analitik düşünceye dayalı problem çözme, genelden başlar ve kapsamlı bir şekilde anlamak için problemin özelliklerini yıkar.

Her zaman bir cevap bulmaya odaklanır, bu yüzden oldukça belirleyici bir akıl yürütme türünden oluşur.

5- Araştırmacı düşünme

Araştırmacı düşünme, şeylerin araştırılmasına odaklanır. Bunu eksiksiz, ilgili ve ısrarlı bir şekilde yapıyor.

Bu anlamda, bu tür bir akıl yürütme hem tutumları hem de bilişsel süreçleri içerir. Araştırmacı düşünme, çözülmesi gereken sorunların ve soruların sürekli detaylandırıldığı bir düşünme biçimini gerektirir.

Yaratıcılık ve analiz arasında bir karışımdan oluşur. Yani, unsurların değerlendirilmesi ve araştırılmasının bir parçasıdır. Ancak amacı, incelemenin kendisi ile bitmez, ancak araştırılan yönlere dayalı yeni soruların ve hipotezlerin formüle edilmesini gerektirir.

Adından da anlaşılacağı gibi, bu tür bir düşünce türü araştırma ve geliştirme ve türlerin evrimi için temeldir.

6- sistematik düşünme

Sistematik veya sistemik düşünme, farklı alt sistemlerden veya birbiriyle ilişkili faktörlerden oluşan bir sistemde ortaya çıkan akıl yürütme türüdür.

Şeylerin daha eksiksiz ve daha az basit bir görünümünü anlamayı amaçlayan oldukça yapılandırılmış bir düşünme türünden oluşur.

İşlerin nasıl çalıştığını anlamaya ve özelliklerine neden olan sorunları çözmeye çalışın. Günümüze kadar üç ana yola uygulanan karmaşık bir düşüncenin detaylandırılmasını ima eder: fizik, antropoloji ve sosyo-politika.

7- Yaratıcı düşünme

Yaratıcı düşünme, yaratma yeteneğine sahip bilişsel süreçleri içerir. Bu gerçek, yeni ya da diğerlerinden farklı unsurların düşünce yoluyla gelişimini motive eder.

Dolayısıyla, yaratıcı düşünme, özgünlük, esneklik, esneklik ve akışkanlık ile karakterize edilen bilginin edinimi olarak tanımlanabilir.

Sorunların yeni bir şekilde formüle edilmesine, inşa edilmesine ve çözülmesine izin verdiği için günümüzün en değerli bilişsel stratejilerinden biridir.

Bu tür düşünmeyi geliştirmek kolay değildir, bu yüzden başarılmasına izin veren belirli teknikler vardır. En önemlileri morfolojik analiz, analojiler, canlandırılmış fikirler, renk ilhamı, empati, 635 yöntemi ve Scamper tekniğidir.

8- Sentez düşüncesi

Sentetik düşünme, bir şeyleri oluşturan farklı unsurların analizi ile karakterize edilir. Temel amacı, belirli bir konuyla ilgili fikirleri azaltmaktır.

Öğrenme ve kişisel çalışma için hayati önem taşıyan bir akıl yürütme türünden oluşur. Sentez düşüncesi, bir özet sürecine tabi tutuldukları için öğelerin daha iyi hatırlanmasını sağlar.

Her bireyin konunun sunduğu bölümlerden önemli bir bütün oluşturduğu kişisel bir süreçten oluşur. Bu şekilde, kişi bir kavramın birden çok özelliğini daha genel ve temsili bir terimle kuşatarak hatırlayabilir.

9- Sorgulayıcı düşünme

Sorgulayıcı düşünme, sorulara ve önemli yönlerin sorgulanmasına dayanır. Tartışılacak konunun belirli özelliklerini aşamalı olarak ayırmak için soru işaretini kullanın.

Bu şekilde sorgulayıcı düşünme, soruların kullanımından ortaya çıkan bir düşünme biçimini tanımlar. Bu akıl yürütmede hiçbir zaman neden eksikliği yoktur, çünkü kişinin kendi düşüncesini geliştirmesine ve bilgi edinmesine izin veren bu unsurdur.

Ortaya çıkan sorular aracılığıyla, nihai bir sonucun detaylandırılmasını isteyen veriler elde edilir. Bu tür düşünme, esas olarak, en önemli unsurun üçüncü şahıslar aracılığıyla elde edilebilecek bilgilerde olduğu konuları ele almak için kullanılır.

10- farklı düşünme

Kaynak: pexels.com

Yanal düşünme olarak da bilinen ıraksak düşünme, sürekli tartışan, şüphe duyan ve alternatifler arayan bir akıl yürütme türüdür.

Birden fazla çözümün keşfedilmesi yoluyla yaratıcı fikirler üretmenize izin veren bir düşünce sürecidir. Mantıksal düşüncenin antitezidir ve kendiliğinden ve akıcı bir şekilde ortaya çıkma eğilimindedir.

Adından da anlaşılacağı gibi, temel amacı önceden belirlenmiş çözümlerden veya unsurlardan sapmaya dayanmaktadır. Bu şekilde, yaratıcılıkla yakından ilgili bir tür düşünme biçimini yapılandırır.

İnsanlarda doğal olarak ortaya çıkmayan bir düşünce biçiminden oluşur. İnsanlar benzer unsurları birbirleriyle ilişkilendirme ve ilişkilendirme eğilimindedir. Bunun yerine, farklı düşünme, normalde yapılanlardan farklı çözümler bulmaya çalışır.

11- yakınsak düşünme

Yakınsak düşünme, farklı düşünmeye zıt bir akıl yürütme türüdür.

Aslında, ıraksak düşüncenin beynin sağ yarım küresindeki sinirsel süreçler tarafından yönetildiği varsayılırken, yakınsak düşünme sol yarım küredeki süreçler tarafından yönetilir.

Öğeler arasındaki ilişkiler ve ilişkiler üzerinden çalışmakla karakterizedir. Alternatif düşünceler hayal etme, arama veya sorgulama kabiliyetine sahip değildir ve genellikle tek bir fikrin kurulmasına yol açar.

12- eşzamanlı düşünme

Yakın zamanda ortaya çıkan ve Michael Gelb tarafından ortaya atılan bu tür akıl yürütme, farklı düşünme ile yakınsak düşünme arasındaki bileşime atıfta bulunur.

Dolayısıyla yakınsak düşünmenin ayrıntılı ve değerlendirici yönlerini içeren ve bunları farklı düşünmeyle ilgili alternatif ve yeni süreçlerle ilişkilendiren bir düşünme biçimidir.

Bu muhakemenin gelişimi, yaratıcılığı analizle ilişkilendirmeye, kendisini birden fazla alanda etkili çözümler elde etmek için yüksek kapasiteye sahip bir düşünce olarak öne sürmeye izin verir.

13- Kavramsal düşünme

Kavramsal düşünme, derinlemesine düşünmenin geliştirilmesini ve sorunların öz değerlendirilmesini içerir. Yaratıcı düşünme ile yakından ilgilidir ve temel amacı somut çözümler bulmaktır.

Bununla birlikte, farklı düşünmenin aksine, bu tür bir akıl yürütme, önceden var olan ilişkileri gözden geçirmeye odaklanır.

Kavramsal düşünme, soyutlama ve yansıtma anlamına gelir ve farklı bilimsel, akademik, günlük ve profesyonel alanlarda çok önemlidir.

Aynı şekilde, dört ana entelektüel işlemin gelişimi ile karakterize edilir:

1. Supraordinasyon: belirli kavramları dahil edildikleri daha geniş kavramlarla ilişkilendirmekten oluşur.
2. Infraordination: Daha geniş ve daha genelleştirilmiş kavramların içerdiği belirli kavramları ilişkilendirmekten oluşur.
3. Eşgüdüm: İki kavramın belirli bir ilişkisini ele alır ve diğerleriyle ilişki yoluyla kavramların kendine özgü özelliklerini tanımlamayı amaçlar.
4. Dışlama: Diğer unsurlardan farklı olması ya da aynı olmaması ile karakterize edilen tespit unsurlarından oluşur.

14- mecazi düşünme

Mecazi düşünme, yeni bağlantılar kurmaya dayanır. Oldukça yaratıcı bir akıl yürütme türüdür, ancak yeni unsurlar yaratmaya veya elde etmeye değil, mevcut unsurlar arasında yeni ilişkiler kurmaya odaklanır.

Bu tür bir düşünceyle, hikayeler yaratmak, hayal gücünü geliştirmek ve bu unsurlar aracılığıyla bazı yönleri paylaşan iyi farklılaştırılmış yönler arasında yeni bağlantılar oluşturmak mümkündür.

15- Geleneksel düşünce

Geleneksel düşünce, mantıksal süreçlerin kullanılmasıyla karakterize edilir. Çözüme odaklanır ve çözümü için yararlı olabilecek unsurları bulmak için benzer gerçek durumları araştırmaya odaklanır.

Genellikle katı ve önceden hazırlanmış şemalarla geliştirilir. Mantığın tek yönlü bir rol kazandığı ve doğrusal ve tutarlı bir yol geliştirdiği dikey düşüncenin temellerinden birini oluşturur.

Günlük yaşamda en çok kullanılan düşünme türlerinden biri hakkındadır. Yaratıcı veya orijinal öğeler için uygun değildir, ancak günlük ve nispeten basit durumları çözmek için çok kullanışlıdır.

Referanslar

1. Bruning, RH, Schraw, GJ, Norby, MN ve Ronning, RR (2005). Bilişsel ve öğretimsel psikoloji. Madrid: Prentice Hall.
2. Carretero, M. ve Asensio, M. (koordinatlar) (2004). Düşünce psikolojisi. Madrid: Editoryal İttifak.
3. DeBono, E. (1997). Kendiniz için düşünmeyi öğrenin. Barselona: Paidós.
4. Fernández, J., Pintanel, M., Chamarro, A. (2005) Manual de Psicologia del pensament. Bellaterra, Barselona: Servei de Publicacions, Barselona Özerk Üniversitesi.
5. Manktelow, K. (2012). Düşünme ve muhakeme: Akıl, muhakeme ve karar verme psikolojisine giriş. Psychology Press.
6. Saiz, C. (2002). Eleştirel düşünme: Temel kavramlar ve pratik etkinlikler. Madrid: Piramit